Aan de rand van Venlo ligt een verzameling van zes bedrijven van de familie Gipmans. De core-business van dit ‘dorp’ bestaat uit de productie van jonge planten voor professionele telers en verse kruiden voor de retail. Hygiëne en goed water zijn cruciaal. Op een van de locaties staat al een onstmetter met de optie om ook gewasbeschermingsmiddelen te verwijderen. Voor de overige locaties is een mobiele unit besteld.
Het familiebedrijf met inmiddels de derde generatie aan het roer. Oprichter Sef had twee zoons: Henk en Wim. Van Henk zitten de zoons Erik en Jos in de directie. Van Wim zijn dat Thijs en René. “Het bedrijf is een kleine 50 ha groot. We maken 500 miljoen planten per jaar en hebben 125 werknemers”, schetst Thijs Gipmans, die binnen het bedrijf verantwoordelijk is voor de productie van jonge planten, die bestemd zijn voor de teelt onder glas en gedeeltelijk voor in de vollegrond.
Het doel is zeker niet groter en meer. De Noord-Limburgse plantenkweker benadrukt dat het bedrijf zich wil profileren als duurzaam producent, goed voor de werknemers en vooruitstrevend in het oppakken en ontwikkelen van nieuwe technieken. De duurzaamheidsambities zijn niet gering: 100% recirculatie van water en meststoffen in 2018, 25% reductie van gewasbeschermingsmiddelen, 15% energiereductie en 100% biologisch geproduceerde verse kruiden in 2020.
Businessplan water
Ieder van de locaties had een eigen gesloten watercircuit met aparte bevloeiingseenheden per teelt en een ontsmetter op basis van UV. “Twee jaar geleden hebben twee studenten van de HAS in Den Bosch de waterstromen op het bedrijf in kaart gebracht. Na afloop hadden we een op maat gesneden businessplan voor ons bedrijf en inzicht in de capaciteit, de knelpunten en mogelijke oplossingsrichtingen. We hebben onder andere in extra tanks geïnvesteerd om de waterstromen beter van elkaar te scheiden”, vertelt Gipmans.
Een van de knelpunten was de capaciteit van de ontsmetter op de locatie Beekoverstraat. Op deze locatie staan jonge planten van sla- en koolachtigen voor de vollegrondsteelt en voor de warme groenteteelt. Deze locatie is in de loop van de jaren gegroeid naar 8 ha. We zaten met de ontsmetter wat aan de krappe kant.”
Onvoorziene omstandigheden
Bij de aanpak van dit knelpunt namen de ondernemers gelijk de zuiveringsplicht per 1 januari 2018 mee. De plantenkweker heeft weliswaar op alle locaties een aantoonbaar gesloten watercircuit. Toch kiezen ze voor een ontsmetter die ook gewasbeschermingsmiddelen kan verwijderen bij onvoorziene omstandigheden.
“Aan het einde van het teeltjaar houden we een grote schoonmaak, waarbij we mogelijk toch iets moeten lozen. Of je hebt een wateroverschot. Ook mogen middelen van de ene teelt soms niet in een andere teelt terecht komen. Bijvoorbeeld op veldsla en kool mag je bepaalde middelen niet gebruiken, die wel zijn toegelaten op andere sla- en koolachtigen. Dan kan het nodig zijn intern waterstromen te ontdoen van gewasbeschermingsmiddelen, zodat we de verschillende waterstromen ruimer kunnen benutten”, vertelt Gipmans.
Klaar voor de toekomst
De oplossing voor de Beekoverstraat was een nieuwe ontsmetter met meer capaciteit. De keuze viel op de Opticlear Diamond van Water IQ. Dit apparaat combineert ontsmetting op basis van filtering en geavanceerde oxidatie met de mogelijkheid om gewasbeschermingsmiddelen in het lozingswater tot 99,9% te verwijderen.
“We zijn er in 2015 mee begonnen in een andere teelt. Vanaf dit seizoen gaan we hem gebruiken in de teelt van onze warme groenteplanten.” De installatie heeft een ontsmettingscapaciteit van 25 m3/uur. De behandeling van lozingswater gaat met een snelheid van 10 m3/uur. Om ook op de andere locaties klaar te zijn voor de toekomst, is er een ‘mobiele’ unit besteld. Dit is de op een na kleinste variant van dezelfde ontsmetter. Deze kan 1 m3/uur aan lozingswater behandelen. De ontsmettingscapaciteit is 3 m3/uur.
Gipmans kan nog niets zeggen over de positieve gevolgen voor de wortelactiviteit. Hij wil het voor de warme groenteplanten na de jaarwisseling gaan uittesten als de grote afleverpiek voorbij is. Het was wél een van de redenen om voor dit apparaat te kiezen.
Hulp bij weerbaar telen
Water IQ, specialist in water(her)gebruik, vertaalde opgedane kennis vanuit de bierbrouwerij naar de glastuinbouw. Door ‘goede’ micro-organismen tijdens het moutproces in de bierbrouwerij te stimuleren, verschoof het natuurlijke evenwicht en kreeg probleemschimmel Fusarium minder kans. Door een selectieve waterbehandeling spaart de Opticlear Diamond wortelexudaten tijdens het reinigings- en ontsmettingsproces. Deze stimuleren ‘goede’ micro-organismen in het wortelmilieu, die de plant helpen bij voedselopname en ze verdringen ziekteverwekkers uit het wortelmilieu.
Geavanceerde oxidatie
Aan de buitenkant van de ontsmetter zijn twee grote rvs ketels te zien. Jeroen Krosse, director business development bij dit bedrijf, legt de werking uit. In de eerste kolom zit een twee meter hoog negatief geladen filterbed van keramisch materiaal. Dit adsorptiefilter zeeft zowel grovere als fijne deeltjes tot 0,5 micron uit.
In de tweede kolom vindt geavanceerde oxidatie plaats om het water met behulp van waterstofperoxide en dubbel geïoniseerde zuurstof te reinigen van virussen, schimmels en bacteriën en/of gewasbeschermingsmiddelen. Het behandelrecept in deze kolom is afgestemd op het doel: ontsmetten met behoud van wortelexudaten zoals ijzerchelaten en organische zuren, maximaal ontsmetten of het afbreken van gewasbeschermingsmiddelen. De variabelen zijn de flowsnelheid (contacttijd), de inbreng van oxidanten en de onderlinge verhouding van de twee oxidanten.
Betere wortelgroei
Krosse realiseert zich dat wortelexudaten in de tuinbouw een negatieve naam hadden. Ze zouden de groei remmen. “Ten onrechte. Deze stoffen bevorderen juist de groei en binding van rhizobacteriën aan de plant. Deze ‘goede’ bacteriën verbeteren de plantweerbaarheid. Door de wortelexudaten te sparen, beïnvloedt onze ontsmetter de plantengroei op een positieve manier”, weerlegt Krosse.
Er zijn inmiddels zo’n vijftig installaties volgens dit principe geplaatst. Krosse schat in dat ongeveer 80% van zijn klanten deze winst in het weerbaar telen in de top drie van redenen van aanschaf heeft staan. “Afhankelijk van de teelt zien we voordelen. Bij tomaat neemt bijvoorbeeld het percentage crazy roots af. Bij paprika’s neemt de oogst toe. Bij aardbei zijn de vruchten groter en is het percentage uitval van planten scherp gedaald. En bij sla zien we meer wortelgroei en een betere kleur.”
Ontzouten
Als extra optie kan er een module achter geplaatst worden om te ontzouten op basis van membraanfiltratie. “Met deze techniek filteren we eenwaardige zouten uit het water en blijven de andere meststoffen zoveel mogelijk behouden. Deze module lijkt vooral interessant voor langere teelten. Vroeger werd water ‘achteloos’ weg gegooid als het natriumcijfer teveel op liep. Nu we bewuster om moeten gaan met water, verandert de situatie. We weten nog onvoldoende hoe de plant reageert op een oplopend natriumgetal.”
Tekst en beeld: Marleen Arkesteijn
